Vrmdža

Vrmdža je seosko naselje u podnožju Rtnja, a izgrađeno je na temeljima naselja koje se pominje u pisanim dokumentima još u III veku. U središtu sela dominira Latin - grad, rimsko utvrđenje za odbranu carskog druma koji je vodio za Bliski i Srednji istok, izgrađeno u VI veku. Kasnije je grad dograđivan kako bi se Vizantija branila od najezde slovenskih plemena. Grad se pominje u pisanom dokumentima, u XIV veku kao utvrđeno stanište bogatih vlastelina, koji su u to vreme trgovali sa trgovcima iz Dubrovnika. Razoren je u XV veku (1413.g). Danas je turistički atraktivno seosko naselje sa nekoliko restorana izgrađenim na nekadašnjim vodenicama.

Crkva svete Trojice u Vrmdži, sagrađena je od tvrdog materijala 1818. godine, a dozidana je 1892. godine. Milisav Marković iz Knjaževca živopisao je ikonostas vrmdžanskog Božjeg hrama 1894. godine. U narodu postoji priča da crkva datira iz XIII veka i da je tri puta paljena, a da je sadašnja sagrađena na starim temeljima na manastirskom imanju i da je bogomolju, u vreme vladavine Turaka, spasao “ferman” turskog starešine iz Sokobanje, izdat u znak zahvalnosti za ozdravljenje psihički obolelog sina.

Etno muzej u Vrmdži je otvoren 2010. god. i nalazi se u zgradi Parohijskog doma. Postoji stalna postavka narodnih nošnji, grnčarije, tkanina i alata. Eksponate su prikupili meštani sela Vrmdža, Mužinac i Trgovište. Posetioci mogu videti celokupan postupak izrade narodnih nošnji, na tradicionalan način.

Vrmdžansko jezero je smešteno u podnožju planine Rtanj, na udaljenosti od oko 15 km od Sokobanje i 3 km od sela Vrmdža. Jedno je od retkih stalnih kraških jezera u Srbiji, uvršćeno u listu geo-nasleđa Srbije. Vrmdžansko jezero je, po kazivanju starih ljudi, nastalo posle strašne provale oblaka, koja se desila 1892.godine. Bujice su u dolinu sjurile gomile sena i njime zapušile duboku rupu u zemlji. Sada se voda u jezeru obnavlja sa malog, nepresušnog izvora, u blizini, i od kiša i snegova. Predstavlja idealno mesto za odmor, ribolov i branje šumskog voća i lekovitog bilja.